De komeet 3I/ATLAS, de derde bevestigde bezoeker uit de interstellaire ruimte van ons zonnestelsel (na ‘Oumuamua en Borisov), zorgt voor een spectaculaire show. Opnamen gemaakt na de dichtste nadering van de zon laten een complexe structuur zien van meerdere jets die uit de kern van de komeet schieten. Deze dramatische vertoning maakt het tot een belangrijk doelwit voor verder onderzoek door krachtige telescopen zoals Hubble en Webb.
3I/ATLAS werd in juli 2025 ontdekt door NASA’s ATLAS-surveytelescoop (Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System) en stormde vanuit de richting van het sterrenbeeld Boogschutter ons zonnestelsel binnen. Zijn zeer elliptische baan – die vanwege zijn extreme excentriciteit en snelheid als “hyperbolisch” wordt beschouwd – noemde het het meest dynamisch extreme object dat ooit is geregistreerd.
Bij het bereiken van het perihelium (het dichtst bij de zon gelegen punt) op 30 oktober 2025 scheerde 3I/ATLAS net binnen de baan van Mars met een razendsnelle snelheid van ongeveer 68 km/s. Deze nabijheid verborg de komeet tijdelijk voor telescopen op aarde, maar kort daarna verscheen hij weer en begon zijn reis terug naar de interstellaire ruimte.
De eerste foto’s gemaakt na het perihelium, op 31 oktober, toonden een zwakke coma (vage wolk rond de kern), maar er ontbraken zichtbare jets. Op 8 november hebben astronomen van de ICQ Comet Observations-groep echter opvallende beelden vastgelegd van ten minste zeven jets die in verschillende richtingen uitstralen, waarvan sommige zelfs anti-staarten vormen die direct tegengesteld aan de beweging van de komeet wijzen.
Deze ingewikkelde straalstructuren roepen intrigerende vragen op over de samenstelling en het gedrag van 3I/ATLAS. Professor Avi Loeb van de Harvard Universiteit benadrukt deze anomalie: ‘Gezien het feit dat een groot aantal jets in vele richtingen verschijnt, vereist de gerapporteerde niet-zwaartekrachtversnelling van 3I/ATLAS dat veel meer dan 10-20% van zijn initiële massa in de buurt van het perihelium is uitgeworpen,’ legt hij uit. “Slechts een fractie van die massa heeft een overmaat aan momentum in een voorkeursrichting.” Dit suggereert dat een substantieel deel van het materiaal van de komeet als puin verspreid moet zijn, wat duidt op een unieke samenstelling vergeleken met typische kometen in ons zonnestelsel.
Verdere waarnemingen door een team van de British Astronomical Association (BAA) op 9 november onthulden een lange “rokende” staart en twee prominente anti-staartjets, wat de argumenten voor deze buitengewone straalactiviteit versterkte.
De komeet zal op 19 december het dichtst bij de aarde komen op een afstand van ongeveer 269 miljoen kilometer – ongeveer honderd keer de lengte van zijn straalstructuur. Deze nabijheid maakt 3I/ATLAS tot een ideaal doelwit voor gedetailleerde analyse door krachtige telescopen zoals Hubble en Webb, wat waardevolle inzichten belooft in deze raadselachtige interstellaire bezoeker en zijn dynamische processen.
