Jedna z kluczowych statystyk wykorzystywanych do informowania polityk rolnych i kierowania badaniami naukowymi od ponad pół wieku jest obecnie poddawana analizie. Niedawne badanie opublikowane w czasopiśmie PNAS Nexus pokazuje, że twierdzenie, że rolnictwo nawadniane wytwarza 40% światowych plonów i zużywa 70% słodkiej wody, opiera się na niepewnych dowodach, które w dużej mierze rozpowszechniane są w drodze plotek, a nie rygorystycznej analizy danych.
Te szeroko cytowane statystyki przeniknęły do ponad 3500 dokumentów, od artykułów naukowych po sprawozdania polityczne, kształtując od dziesięcioleci globalne dyskusje na temat bezpieczeństwa żywnościowego i gospodarki wodnej. Jednak pochodzenie i wiarygodność tych danych pozostawały dotychczas niejasne. Naukowcy z Uniwersytetu w Birmingham, którzy przeprowadzili to nowe badanie, odkryli, że zdumiewające 98,5% artykułów powołujących się na te wartości procentowe nie dostarczyło surowych danych na ich poparcie. Wielu po prostu cytuje poprzednie prace, nie sprawdzając podstawowych informacji ani nawet wyraźnie nie wspominając o proporcjach 40:70.
Dr Arnald Pouille, główny autor badania i profesor nadzwyczajny na Uniwersytecie w Birmingham, wyjaśnił, że rozpowszechnienie niezweryfikowanych twierdzeń może wynikać z ich prostoty i oddziaływania emocjonalnego. „Liczby są łatwe do przyswojenia i dają jasny obraz złożonych problemów” – stwierdził dr Pui. „Ale prawdziwe wyzwania związane z zrównoważeniem produkcji żywności i zużycia wody często przeczą tak uproszczonym koncepcjom”.
Rola nawadniania: bardziej zróżnicowana, niż sugerują liczby
Ponadto badanie ujawnia znaczną rozbieżność w dostępnych obecnie dowodach dotyczących wpływu nawadniania zarówno na bezpieczeństwo żywnościowe, jak i zużycie wody. Szacunki dotyczące udziału nawadniania w światowych uprawach wahają się od 18% do 50%, a jego udział w poborze wody waha się od 45% do 90%. Uważa się, że liczby te są konserwatywne, co oznacza, że rzeczywiste wartości mogą się jeszcze bardziej różnić.
Seth N. Linga, doktorant filozofii na Uniwersytecie w Birmingham i współautor badania, podkreślił tę dwuznaczność: „Dane przedstawiają sprzeczny obraz. Nawadnianie może być postrzegane jako nieistotne dla globalnej produkcji żywności lub absolutnie niezbędne; może być wyjątkowo nieefektywne pod względem zużycia wody lub zaskakująco wydajne”.
Ten brak jasności ma kluczowe znaczenie, gdy światowi przywódcy zbierają się na COP30 w Brazylii, aby omówić palące kwestie środowiskowe. Dr Pui argumentuje, że to ponowne skupienie się na podstawach długoterminowych założeń dotyczących rekultywacji jest aktualne i niezwykle potrzebne. „Ważne jest, aby krytycznie przeanalizować dane leżące u podstaw decyzji w zakresie polityki bezpieczeństwa żywnościowego, zwłaszcza tych związanych ze zużyciem wody” – podkreśla.
Badanie wzywa do większej przejrzystości i rygorystyczności w ilościowym określaniu roli nawadniania w światowym rolnictwie. W przyszłości zarówno decydenci, jak i badacze powinni domagać się bardziej wiarygodnych dowodów, które będą podstawą decyzji dotyczących wykorzystania kluczowych zasobów, takich jak woda, zapewniając ich efektywną alokację w celu zaspokojenia potrzeb żywnościowych i celów zrównoważenia środowiskowego.
