Przez ponad 4000 lat rdzenne społeczności w regionie, który obecnie stanowi granicę amerykańsko-meksykańską, zachowały niezwykle stabilny światopogląd dzięki złożonej sztuce naskalnej. Niedawne badania opublikowane w czasopiśmie Science Advances potwierdzają, że tradycja ta, znana jako styl rzeki Pecos, kwitła od około 6000 roku p.n.e. i do 1000–1400. AD Oznacza to, że praktyki artystyczne i duchowe przetrwały około 175 pokoleń, co stanowi okres niemal niespotykany w zapisach archeologicznych.
Trwałość tradycji wizualnej
Sama sztuka występuje głównie w kanionach Dolnego Pecos, obejmujących części południowo-zachodniego Teksasu i północnego Meksyku. Wyróżnia go nie tylko wiek, ale także konsekwentność. Przez tysiące lat obrazy i metody malarskie opierały się na ścisłych, dostrzegalnych wzorach. Naukowcy byli zaskoczeni, gdy odkryli, że zasady te utrzymywały się przez ponad 4000 lat bez znaczących zmian.
Według Caroline Boyd, antropolog z Texas State University, kaniony funkcjonowały jak „starożytna biblioteka”, a każdy mural przedstawiał rozdział ciągłej narracji. Rysunki, często ogromne, sięgające 30 metrów długości, przedstawiają skomplikowane sceny ze zwierzętami, ludźmi i motywami symbolicznymi. Te wizualne obrazy nie były tylko dekoracją; przekazywali mity, rytuały i głębokie zrozumienie wszechświata.
Dekodowanie kosmowizji
Twórcami tych murali byli koczowniczy łowcy-zbieracze, których dokładna tożsamość pozostaje nieznana. Jednak ich prace sugerują wysoko rozwiniętą kosmologię – holistyczny światopogląd obejmujący historie o stworzeniu, czas cykliczny i zaawansowane systemy kalendarza. Boyd opisuje ich jako „wysoko wykwalifikowanych osób rozwiązujących problemy” z solidnym systemem ikonograficznym przekazującym te przekonania.
Trwałość tej kosmowizji jest szczególnie uderzająca, biorąc pod uwagę zmiany technologiczne, które zaszły w tym samym okresie. Choć narzędzia kamienne i wyroby z włókien ewoluowały, podstawowe konwencje artystyczne pozostały niezmienione. Sugeruje to, że leżący u podstaw światopogląd był niezwykle ważny dla ludzi, którzy stworzyli murale.
Powiązania z Mezoameryką i współczesnymi kulturami tubylczymi
Warto zauważyć, że elementy tego starożytnego systemu wierzeń nawiązują do późniejszych cywilizacji mezoamerykańskich, takich jak Aztekowie, i nadal znajdują odzwierciedlenie we współczesnych społecznościach tubylczych, takich jak Huicholowie w Meksyku. Badanie sugeruje, że te malowidła jaskiniowe mogą być najstarszym zachowanym wizualnym zapisem kosmologii, która wywarła głęboki wpływ na późniejsze kultury.
Dziś społeczności tubylcze postrzegają malowidła ścienne nie jako relikty, ale jako żyjące bóstwa przodków aktywnie zaangażowane w tworzenie i utrzymanie kosmosu. Ten trwały szacunek podkreśla moc obrazów – i światopogląd, który reprezentują – wykraczania poza czas.
To odkrycie podkreśla głęboką głębię rdzennych systemów wiedzy i niezwykłą ciągłość wierzeń kulturowych na przestrzeni tysiącleci. Rysunki stanowią potężne przypomnienie, że historie i kosmologie starożytnych ludów nadal kształtują dzisiejszy świat.
